Last updated on April 5th, 2025 at 10:04 am
ಭಾರತದ ಸುರುತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮ ಒವ್ ಪನ್ದ್ ಕೇಂಡ ನಮ 1857ಟ್ಟ್ ನಡತಿನ ಸಿಪಾಯಿ ದಂಗೆದ ಬಗೆಟ್ ಪನ್ಪ, ಆಂಡ ಉಂದೆರ್ದ್ 20 ವರ್ಸ ದುಂಬೇ 1837ಡೇ ನಮ್ಮ ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮ ನಡತ್‌ದ್ಂಡ್, ಅಂಚೆನೇ ನಮ್ಮ ತುಳುನಾಡ್ ಸ್ವತಂತ್ರ ಆದಿತ್ತ್ಂಡ್ ಪನ್ದ್ ನಮಕ್ ಮಸ್ತ್ ಜನಕ್ ತೆರಿದಿಜಿ.
ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ 1799ಟ್ಟ್ ತೀರಿಬೊಕ್ಕ ತುಳುನಾಡ್ ಬ್ರಿಟೀಷೆರೆಗ್ ತಿಕ್ಕ್ಂಡ್, ಆಂಡ ಬರಿತ ಕೊಡಗು ನನಲ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದಿತ್ತ್ಂಡ್. ಅಲ್ಪ ಹಾಲೇರಿ ವಂಶದ ಚಿಕ್ಕವೀರ ರಾಜೇಂದ್ರೆ ಪನ್ಪಿನ ಉಲ್ಲಾಯೆ ಆಳೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಆಂಡ ಎಪ್ರೀಲ್ 11, 1834ಟ್ಟ್ ಬ್ರಿಟೀಷೆರ್ ಕೊಡಗು ರಾಜ್ಯೊನ್ಲಾ ಉಲಯಿ ಪಾಡೊಂಡೆರ್. ಬ್ರಿಟೀಷೆರ್ನ ಕಂದಾಯ ನೀತಿ ಆವಡ್ ಆಡಳಿತ ಆವಡ್ ಜನಕುಲೆಗ್ ಒಮ್ಮಂದೆ ಅಲ್ಪಲ್ಪ ಅಕ್ಲೆನ ವಿರುದ್ದ ದಂಗೆ ಲಕ್ಕೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಉಂದೆನ್ ಬ್ರಿಟೀಷೆರ್ ತೆಕ್ಕಾವೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಈ ಪೊರ್ತುಗು ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಪನ್ಪಿನಾರ್ ಒರಿ ಈ ಪೊರುಂಬಾಟೊಲೆಡ್ ಮುಂಚೂನೆಗ್ ಬತ್ತೆರ್, ಮೆರೆನ್ ಮೆರೆನ ಬೆಂಬಲಿಗೆರ್ ರಾಜೆ ಪನ್ದ್ ಘೋಷಣೆ ಮಲ್ತ್ ಬ್ರಿಟೀಷೆರ್ನ ಕೈಟಿತ್ತಿನ ನಮ್ಮ ನಾಡ್‌ನ್ ವಸಯ ಮಲ್ಪೊಡು ಪನ್ದ್ ಕೊಡಗು ಮಾತ್ರ ಅತ್ತಂದೆ ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ಲಾ ಸಂಘಟನೆ ಕಟ್ಟೊಂಡೆರ್. ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ ಕೆದಂಬಾಡಿ ರಾಮೇಗೌಡೆರ್ ಈ ದಂಗೆದ ದುಂಬಾಳು ಆಯೆರ್. ಆಂಡ ಬ್ರಿಟೀಷೆರ್ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿನ್ ಪತ್ತಿಯೆರ್. ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ ರಾಮೇಗೌಡೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ನಂಜಯ್ಯೆರ್ ಸೇರ್ದ್ ಸುಳ್ಯಡ್ ದಂಗೆ ಲಕ್ಕಿಯೆರ್. ಬ್ರಿಟೀಷೆರೆ ಏಜೆಂಟ್ ಆದಿತ್ತಿನ ಅತ್ಲೂರು ರಾಮಪ್ಪಯ್ಯನ್ ಕೆರಿಯೆರ್. ಬೆಳ್ಳಾರೆಗ್ ಬತ್ತ್ ಬ್ರಿಟೀಷೆರೆ ಉಗ್ರಾಣೊಲೆನ ಮಿತ್ತ್ ದಾಳಿ ಮಲ್ತೆರ್. ಉಬಾರ್‌ದ ಮಂಜ ಬೈದ್ಯೆರ್ ಒಟ್ಟುಗೋಡ್ಯೆರ್. ಅಲ್ಪರ್ದ್ ಕುಡ್ಲಗ್ ಬತ್ತೆರ್, ಕುಡ್ಲದ ಬಾವುಟಗುಡ್ಡೆಡ್ 5 ಎಪ್ರೀಲ್ 1837ಕ್ಕ್ ಹಾಲೇರಿ ಕೊಡಿ ರಾಪಾಯೆರ್. ಬ್ರಿಟೀಷೆರೆನ್ ಸೋಪಾದ್ ತುಳುನಾಡ್‌ನ್ ಸ್ವತಂತ್ರ ಮಲ್ತೆರ್. ಆಂಡ ಈ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಎಚ್ಚ ದಿನ ಒರಿಯಿಜಿ, ಬ್ರಿಟೀಷೆರ್ ಮಲ್ಲ ಸೈನ್ಯ ಪತ್ತೊಂದು ಕುಡ್ಲಗ್ ಬತ್ತೆರ್, ನಮ್ಮಕ್ಲೆನ ಮಿತ್ತ್ ದಾಳಿ ಮಲ್ತೆರ್. ಈ ದಾಳಿಡ್ ಮಸ್ತ್ ಜನ ತಿಕ್ಕ್‌ದ್ ಬೂರಿಯೆರ್, ಕೆಲವೆರೆನ್ ಬಿಕರ್ನಕಟ್ಟೆಡ್ ಮರಕ್ ಬಲ್ಲ್ ಪಾಡಾದ್ ನೇಲಾಯೆರ್. ಇಂಚ ಕೆಲವು ದಿನೊಕು ಸ್ವತಂತ್ರವಾದಿತ್ತಿನ ತುಳುನಾಡ್ ಕುಡ ಬ್ರಿಟೀಷೆರೆನ ಕೈ ಸೇರ್ಂಡ್. ಈ ನೆಂಪುಗಾದ್ ಪ್ರತೀವರ್ಸ ಎಪ್ರೀಲ್ 5ಕ್ಕ್ ತುಳುನಾಡ್ ತನ್ನಾಲ್ಮೆ ದಿನೊನು ಮಲ್ತೊಂದುಂಡು.