Last updated on December 1st, 2023 at 01:13 pm
ಭಾರತದ ಸುರುತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮ 1857ಟ್ಟ್ ನಡತ್ಂಡಲಾ ಅವೆರ್ದ್ 20 ವರ್ಸ ದುಂಬೇ ಪಂಡ 1837 ಟ್ಟ್ ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ ತನ್ನಾಳ್ಮೆದ ಪೊರುಂಬಾಟ ನಡತ್‌ದಿತ್ತ್ಂಡ್. ಅವ್ವೇ ನಮಕ್ ಮಾತೆರೆಗ್ ತೆರಿದಿನ ಅಮರ ಸುಳ್ಯ ದಂಗೆ. ಈ ದಂಗೆಡ್ ಪೊರುಂಬಿನ ಕೆದಂಬಾಡಿ ರಾಮೇಗೌಡ, ಕಲ್ಯಾಣಪ್ಪನಂಚಿನ ಬೀರೆರೇನ ಪುದರ್ ನಮಕ್ ತೆರಿದ್ಂಡ್. ಅಂಚಿನನೇ ಒರಿ ಬೀರೆ ಉಬಾರ್‌ದ ಮಂಜ ಬೈದ್ಯೆರ್.
ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷೆ ತೆರಿದಿತ್ತಿನ ಮಂಜ ಬೈದ್ಯೆರ್ ಉಬಾರ್‌ಡ್ ಗುಮಾಸ್ತೆ ಆದ್ ಬೇಲೆ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಕಲ್ಯಾಣಪ್ಪೆರ್ನ ದಂಡ್ ದಿಗ್ವಿಜಯ ಮಲ್ತೊಂದು ಬತ್ತಿನ ತೆರಿನೇ ತಾಲೂಕು ಆಫೀಸ್‌ಡ್ ಇತ್ತಿನಕಲೆನ್ ಬಂಧಿಸಾದ್, ಅಲ್ಪದ ಖಜಾನೆ ದರ್ತ್, ಐವ ಜನ ಜವನೆರ್ನ ಸೈನ್ಯೊನು ಪತೊಂದು ಮಂಜ ಬೈದ್ಯೆರ್ ಪುತ್ತೂರುಗು ಬತ್ತ್ ಕಲ್ಯಾಣಪ್ಪನ ಸೈನ್ಯೊಗು ಸೇರಿಯೆರ್. ಮಂಜ ಬೈದ್ಯೆರ್ನ ದೈರ್ಯ, ಜೀವದ ಕಟ್ಟ್, ನಾಯಕತ್ವ ಗುಣ ತೂಯಿನ ರಾಮಗೌಡೆರ್ ಬೈದ್ಯನ್ ದಂಡ್‌ದ ಉಪದಂಡನಾಯಕೆ ಆದ್ ಮಲ್ತೆರ್. ಕುದುರೆ ಏರೊಂದು ಮಂಜ ಬೈದ್ಯೆರ್, ರಾಮಗೌಡೆರ್, ಕಲ್ಯಾಣಪ್ಪೆರ್ ಕುಡ್ಲಗ್ ಬತ್ತ್ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿನ ಕಛೇರಿನ್ ಆಕ್ರಮಣ ಮಲ್ತ್, ಅಲ್ಪ ಇತ್ತಿ ಬ್ರಿಟೀಷೆರೆ ಕೊಡಿ ದಕ್ಕ್‌ದ್ ತುಳುವೆರ್ನ ಕ್ರಾಂತಿದ ಕೊಡಿ ರಾಪಾದ್ 1837ನೇ ಇಸವಿ, ಎಪ್ರೀಲ್ 5ಕ್ಕ್ ತುಳುನಾಡ್‌ನ್ ಸ್ವತಂತ್ರ ಮಲ್ತೆರ್.
13 ದಿನ ತುಳುನಾಡ್ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದಿತ್ತ್ಂಡ್. ಅವೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಬ್ರಿಟೀಷೆರ್ ಮಲ್ಲ ಸೈನ್ಯ ಕನತ್ ಮೊಕಲೆನ್ ಪೂರಾ ಪತ್ತಿಯೆರ್. ಮಂಜ ಬೈದ್ಯ ಸೇರ್ದ್ ಮಸ್ತ್ ಜನಕ್ ಗಲ್ಲ್ ಶಿಕ್ಷೆ ಆಂಡ್.
1837 ಮೇ 27ಕ್ಕ್ ಕುಡ್ಲಡ್ ಉಬಾರ ಮಂಜ ಬೈದ್ಯೆರೆನ್ ಬಹಿರಂಗೊಡು ಗಲ್ಲ್ ಗ್ ಪಾಡಿಯೆರ್. ಅರೆನ ಪುನ ಗಲ್ಲ್ ದ ಕಂಬೊಡೇ ಕುರಿದ್ ಬೂರುಲೆಕ್ಕ ಮಲ್ತೆರ್. ಇಂಚಿನ ಬೀರೆ ಮಂಜ ಬೈದ್ಯೆರೆನ್ ಅರೆನ ಸಮಾಜ ಆವಡ್ ತುಳುನಾಡ್ ಆವಡ್ ನೆನಪಂದಿನ ತೂನಗ ಉಡಲ್ ಗ್ ಬೆಸರ್ ಆಪುಂಡು.